Ośrodki wegetatywne w
mózgowiu znajdują się w pniu
mózgu i rdzeniu kręgowym, mając swe połączenia także z korą
mózgową, co
wykazałem uprzednio. W ośrodkach tych znajdują się neurony, od
których odchodzą
aksony, zwane włóknami przedzwojowymi, docierające do
zwojów wegetatywnych, umiejscowionych
poza ośrodkowym układem nerwowym, tj. w obwodowym układzie nerwowym. W
zwojach
tych włókna przedzwojowe tworzą synapsy z następnymi
neuronami, których aksony,
po opuszczeniu zwoju noszą nazwę włókien pozazwojowych.
Włókna pozazwojowe w
przeciwieństwie do włókien przedzwojowych nie mają osłonki
mielinowej. Dochodzą
one do efektorów. Jeden tylko narząd — rdzeń
nadnerczy — jest unerwiony przez
przedzwojowe włókna współczulne.
W układzie wegetatywnym
wyróżnia się dwie części:
współczulną (sympatyczną) i przywspółczulną
(parasympatyczną). Obydwie te
części nawzajem się uzupełniają i jednocześnie działają
antagonistycznie,
stanowiąc główny regulator stanu wewnętrznej
równowagi organizmu (homeostat).
Prawie wszystkie narządy zawiadywane przez układ wegetatywny posiadają
podwójne
unerwienie złożone z tych dwóch części. Wyjątek stanowią,
prócz mięśni
szkieletowych, gruczoły potowe i większość naczyń krwionośnych, w
których nie
stwierdzono unerwienia przywspółczulnego. Układ nerwowy
przywspółczulny
(parasympatyczny) ma swe ośrodki rozmieszczone w mózgowiu,
(co wykazałem przy
omawianiu rozmieszczenia ośrodków w mózgu), oraz
w części krzyżowej rdzenia
kręgowego. Włókna przy współczulne. wychodzące z
pnia mózgu dołączają się do
nerwów czaszkowych: oko-ruchowego, twarzowego,
języko-gardłowego oraz błędnego
i unerwiają mięśnie zwężające, źrenicę, mięsień akomodacji oka (np.
przy
czytaniu), oraz gruczoły łzowe, śluzowe i ślinianki, które
pod wpływem układu
przywspółczulnego produkują więcej wydzieliny (łez, śliny
śluzu). Najwięcej
włókien .przywspółczulnych zawiera nerw błędny,
który powoduje dzięki temu
zwolnienie akcji serca, zwężenie oskrzeli, wzmożenie ruchów;
robaczkowych jelit
i wydzielanie gruczołów jamy brzusznej (trzustki, wątroby).
Włókna przywspółczulne,
wychodzące z części krzyżowej rdzenia, unerwiają część zstępującą
okrężnicy i
pęcherz moczowy (przyspieszając ich opróżnianie)oraz narządy
płciowe (działając
pobudzająco).
Układ współczulny (sympatyczny) posiada swe ośrodki współczulne w części piersiowej i lędźwiowej, rdzenia kręgowego. Ośrodki rdzeniowe łączą się z kolei ze zwojami współczulnymi, tworzącymi pień współczulny (parzysty), przebiegający równolegle do kręgosłupa, po obu jego stronach. Włókna współczulne unerwiają wszystkie narządy wewnętrzne, gruczoły potowe i naczynia krwionośne. Powodują one rozszerzenie źrenicy, przyspieszenie
str.65 Eugeniusz Uchnast - Samoleczenie Bioemanacyjnym Sprzężeniem z Mózgiem - BSM